Mardin ve Diyarbakır'da üniversitelerden Kürtçeye akademik destek

DİYARBAKIR/MARDİN (AA) - Dicle ve Mardin Artuklu üniversitelerinde 1600'den fazla öğrenci yüksek lisans ve doktorasını Kürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalında yaptı.

Dicle Üniversitesinde (DÜ) lisans düzeyinde Kürt Dili ve Kültürü Programı 2012 yılında, tezsiz yüksek lisans programı 2013 yılında, tezli yüksek lisans ve doktora programları ise 2015 yılında açıldı.

Daha önce bu programlarda öğretim dilinin Türkçe olması nedeniyle tezler Türkçe hazırlanıyordu. DÜ tarafından hazırlanan "Dicle Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" 9 Ağustos 2021'de Resmi Gazete'de yayımlandı.

Yönetmeliğin 7'nci maddesinde yer alan "Tezin yazım dili, takip ettiği programın öğretim dilidir. Ancak farklı dil ve lehçede ders verilen programlarda tez, ilgili dil veya lehçede yazılabilir. Bu durumda, tez danışmanının Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Dil Öğretimi ve Yabancı Dille Öğretim Yapılmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik kapsamında aranan şartları sağlamış olması gerekir. Tezin, yazıldığı dilde savunulması zorunludur." ifadeleriyle farklı dil ve lehçelerde tez yazılmasının önü açıldı.

Yapılan değişiklikle artık yüksek lisans ve doktora tezleri Kürtçe de hazırlanabiliyor.

- "Molla Ahmed-i Ceziri, Ahmed-i Hani, Feqiye Teyran'ın farklı eserleri ortaya çıktı"

DÜ Edebiyat Fakültesi Kürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Osman Aslanoğlu, AA muhabirine, bölüme yönelik çalışmaların 2012'de başladığını anımsatarak, programın yüksek lisans ve doktora çalışmasına fırsat sunmak için açıldığını söyledi.

Aslanoğlu, bugüne kadar 12 doktora, 87 tezsiz yüksek lisans, 15 tezli yüksek lisans mezunu verdiklerini belirterek, daha önce öğrencilerin tezlerini Türkçe hazırladığını, geçen yıl yönetmelikte yapılan değişiklikle tezlerin artık Kürtçe de yazılabildiğini hatırlattı.

Aslanoğlu, ortaya çıkarılan eserler üzerine de çalışmalar yapıldığını aktararak, şöyle konuştu:

"Özellikle de klasikler alanında. Bu klasikler yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlıyor. Çünkü bu alanda çalışan hocalarımız doçentlik, doktora için bu klasik eserleri aramaya başladı. En büyük avantajı bu eserlerin kazanılması, bunlar üzerinde akademik çalışmaların yapılması. Mesela Molla Ahmed-i Ceziri, Ahmed-i Hani, Feqiye Teyran'ın farklı eserleri ortaya çıktı. Farklı kütüphanelerden bunların farklı nüshaları ortaya çıktı. Bunlar dışında henüz bilmediğimiz isimlerin divanları ortaya çıktı. Pek çok şairin yeni yeni eserlerini bularak, bunlar üzerinde çalışma fırsatı buluyoruz. Yüksek lisans ve doktora programları klasik eserlerin ortaya çıkmasına vesile oldu. Dilin daha üst düzeyde kullanılmasını sağladı. Dilin bazı eksik noktalarının örneğin deyimler ve terimlerin tamamlanmasına vesile oldu."

- Emekli Türkçe öğretmeni Kürtçe doktora yapıyor

Doktora öğrencisi Ahmet Kan da emekli Türkçe öğretmeni olduğunu, Kürtçe'de de kendisini geliştirmek için önce yüksek lisans, sonra doktora yapmaya karar verdiğini söyledi.

Doktoraya bu alanda akademik çalışmalar yapmak için devam ettiğini anlatan Kan, birkaç ay sonra doktora derslerini tamamlayacağını, ardından Kürtçe tez hazırlayacağını belirtti.

- Mardin

Mardin Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı'nda da 2012'de yüksek lisans programı açıldı.

Bugüne kadar bin 200'den fazla kişi tezsiz yüksek lisansını, 300'den fazla kişi ise tezli yüksek lisansını Kürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalında yaptı.

Yaşayan Diller Enstitüsü Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ahmet Kırkan, şimdiye kadar çok sayıda lisans öğrencisi mezun ettiklerini anlatarak, hem lisans hem yüksek lisans bölümünün olmasının gelen talepleri karşılama noktasında büyük bir hizmet sunmalarını sağladığını söyledi.

Yüksek lisans bölümüne bu yıl 40 tezsiz, 20 tezli olmak üzere 60 kişiyi aldıklarını kaydeden Kırkan, şöyle devam etti:

"Yüksek lisans programı açıldıktan sonra Kürtçe yayınevlerinde ciddi bir artış oldu. Daha önce basılmayan veya bir kez basılan kitaplar 2. ve 3. baskılarını yaptı. Doğal olarak Kürtçe için bir pazar oluşturduk. Kürtçe okuma pazarı oluşturduk. Kürtçe'nin daha önce çalışılmamış klasikleri, modern edebiyatı, folklorunu akademik olarak ele aldık ve bunların üzerinde bir sürü tez yazıldı. 1700'e yakın proje ve tezin yazılması Kürtçe için çok ciddi faydalar sağladı."

Yüksek lisans öğrencilerinden Zana Şarbat, bu alanı sevdiğini, bu alanda kendisini geliştirip akademik anlamda ilerlemek istediğini belirtti.

Ağrı'dan gelen Selami Çelik ise Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümünden 2021'de mezun olduğunu, şimdi de Kürt dili ve kültürü alanında yüksek lisans yaptığını aktardı.

Çelik, "Kürt dili kaynaklarını ve sözlü kaynakları derleyip, birleştirip ortaya güzel bir çalışma çıkarmak istiyorum." ifadesini kullandı.