Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), Ukrayna’daki Çernobil nükleer santralinde 1986 felaketinin ardından geliştirilen ve 2019’da tamamlanan çelik "koruma kalkanının" bir insansız hava aracı saldırısıyla hasar gördüğünü ve artık temel güvenlik fonksiyonlarını tam olarak yerine getiremediğini duyurdu. Kiev yönetimi saldırının Rusya tarafından gerçekleştirildiğini belirtirken Moskova bu iddiayı reddetti.
IAEA’nın geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği ayrıntılı denetimde, Şubat 2025’te bir patlayıcı başlık taşıyan dronun çarpmasıyla oluşan etkinin yapıda bozulmaya yol açtığı tespit edildi. Ajans Başkanı Rafael Grossi, yapılan incelemenin kalkanın "içerme kapasitesi de dahil olmak üzere temel güvenlik işlevlerini kaybettiğini" doğruladığını, ancak taşıyıcı iskelet ve izleme sistemlerinde kalıcı bir hasar bulunmadığını açıkladı.
Grossi, kısmi onarımların yapılmış olmasına rağmen "tam kapsamlı bir restorasyonun daha fazla bozulmayı önlemek ve uzun vadeli nükleer güvenliği güvence altına almak için zorunlu olduğunu" vurguladı.
Birleşmiş Milletler ise 14 Şubat’ta yaptığı açıklamada, Ukrayna makamlarının yüksek patlayıcı başlıklı bir dronun santrale isabet ederek yangına yol açtığını ve özellikle 1986 felaketinde çöken 4 numaralı reaktörün dış korumasında zarar meydana geldiğini bildirdiğini aktarmıştı.
Buna karşın uluslararası uzmanlar, olayın ardından bölgede radyasyon seviyelerinin normal ve istikrarlı seyrettiğini, herhangi bir sızıntı tespit edilmediğini belirtti.
Ukrayna saldırının Rusya tarafından yapıldığını savunurken Moskova, Çernobil’i hedef almadığını açıkladı. Bilindiği gibi, 1986’da meydana gelen patlama büyük bir radyasyon bulutunun Avrupa’nın geniş bir bölümüne yayılmasına neden olmuş, Sovyet yönetimi felaketin etkilerini sınırlamak için devasa bir müdahale başlatmıştı. Çernobil’deki faaliyet gösteren son reaktör ise 2000 yılında tamamen kapatılmıştı.
Rusya, 2022’de başlayan savaşın ilk haftalarında santral sahasını ve çevresini yaklaşık bir ay boyunca işgal etmiş, Kiev yönüne ilerlemeye çalışırken bölgeden çekilmişti. IAEA heyetinin son ziyareti, aynı zamanda ülkedeki enerji altyapısına savaş boyunca verilen zararın tespiti için yürütülen kapsamlı taramanın bir parçası oldu. (İLKHA)
