Mardin'in tescilli el sanatı telkari, hünerli ustaların elinde geleceğe taşınıyor

- İnce gümüş tellerin birleştirilerek işlenmesi sanatı telkari, geçmişte 45'i aşkın atölyenin bulunduğu Mardin'de bugün 5 atölyede yaşatılmaya çalışılıyor- Süryani telkari ustası Aday Gürkan:- "Farklı tasarımlar, ürünler çıkarıyoruz. Bu mesleği yaşatmak adına tekrar ilgi görmesi için tek çare bu"

Genel 02.12.2022, 11:29
Mardin'in tescilli el sanatı telkari, hünerli ustaların elinde geleceğe taşınıyor

MARDİN (AA) - HALİL İBRAHİM SİNCAR - Mardin'de geçmişte 45'i aşkın atölyede hünerli ustaların ellerinde hayat bulan telkari sanatı, bugün 5 atölyede geleceğe taşınıyor.

Farklı medeniyetlerden izler taşıyan, tarihi varlıkları ve kültürel yapısıyla dikkati çeken "hoşgörü kenti" Mardin'de, telkari (ince gümüş tellerin birleştirilerek işlenmesi) sanatının geçmişi milattan önce 3 bin yıl öncesine dayanıyor.

Özellikle Artuklu ile Midyat ilçesinde yaşayan ve büyük bölümü Süryanilerden oluşan telkari ustaları, ince tel halinde çekilen gümüşü maharetli ellerinde işleyerek çeşitli takılar ve süs eşyaları ortaya çıkarıyor.

Kadim kentin 5 bin yıllık sanatı telkari yapımında geçmişte yüzlerce ustanın çalıştığı 45'i aşkın atölye bulunurken, bugün Artuklu ve Midyat'ta yalnızca 5 atölye faaliyet gösteriyor.

Midyat Kaymakamlığının başvurusuyla geçen yıl Türk Patent ve Marka Kurumunca coğrafi işaret belgesiyle tescillenen telkari sanatı, kurum ve kuruluşların desteğiyle gelecek nesillere aktarılmaya çalışılıyor.

Mardin Olgunlaşma Enstitüsü başta olmak üzere halk eğitimi merkezleri, Artuklu Üniversitesi Midyat Meslek Yüksekokulu Kuyumculuk ve Takı Tasarım Bölümü, Artuklu Belediyesi ve Dicle Kalkınma Ajansı (DİKA) iş birliğiyle açılan Mardin Tasarım ve İnovasyon Merkezinde telkari sanatının yaşatılması için çeşitli projeler hazırlanıyor.

Süryani telkari ustası Aday Gürkan, AA muhabirine, 12 yaşındayken başladığı telkari sanatını 19 yıldır sürdürdüğünü söyledi.

Midyat'ta ağabeylerinin yanında başladığı telkaride 12 farklı ustadan eğitim aldığını kaydeden Gürkan, aynı zamanda Gaziantep Üniversitesi Kuyumculuk ve Takı Tasarımı Bölümü'nden mezun olduğunu belirtti.

- "Yeni tasarımlar çıkarıyorum"

Telkarinin, tellerle bir bütün oluşturma sanatı olduğunu anlatan Gürkan, "Geçmişi milattan önce 3 binli yıllara kadar dayanıyor. Musul'da ilk örneklerine rastlanıyor. İpek Yolu'nun buradan geçmesiyle bu coğrafyaya yerleşiyor. Ustalar bunu sahipleniyor. Bu şekilde günümüze kadar devam ediyor." ifadelerini kullandı.

Zor ve sabır isteyen telkari sanatında teknoloji ve fabrikaların seri üretiminin el işçiliğini bitirme noktasına getirdiğine dikkati çeken Gürkan, şöyle konuştu:

"Kendimi bu noktada geliştiriyorum. Farklı tasarımlar, ürünler çıkarıyoruz. Bu mesleği yaşatmak adına tekrar ilgi görmesi için tek çare bu. Farklılık yaratmak gerekiyor ki yaşatalım. Bu sanat aşkı bende çocuklukta başladı. Bir şekilde aşılandı bize. Artık yaşamımızın bir parçası oldu. Şimdiye kadar 3 kişi yetiştirdim. Kendine 'ustayım' diyebilmen için seni geçecek ustalar yetiştirmek lazım."

- "İnce işçilik gerektiriyor"

Kadın telkari ustası Leyla Yıldan da 8 yıldır bu sanatla ilgilendiğini söyledi.

Çok zahmetli ve sabır isteyen mesleğini yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak istediğini belirten Yıldan, şunları kaydetti:

"Çok severek yaptığım bir iş. İnce işçilik gerektiriyor. İşin başında yapamayacağı düşündüm. Başladıktan sonra zevkle ve keyifle yapıyorum. Bu mesleği yapmak yetmiyor, geleceğe aktarabilmek için yeni ustalar yetiştirmemiz lazım. Biz de elimizden geleni yapacağız."

Mardin Olgunlaşma Enstitüsü Müdürü Metin Değer de telkari sanatını yaşatma ve gelecek kuşaklara aktarmanın gayretinde olduklarını ifade etti.

Değer, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından enstitülerine ait 265 özgün tasarımın tescilinin yapıldığını bildirerek, "100 tasarım için de tescil başvurunda bulunacağız. Bunların da tescillenmesi halinde toplam tescilli ürünümüz 365'e çıkacak. Bunların arasında çoğunluğu gümüş telkari ürünleri. Tescil çalışmalarımızı yıl boyunca devam ettiriyoruz." diye konuştu.

Yorumlar (0)
Yorum yapabilmek için lütfen üye girişi yapınız!
11
açık
Günün Anketi Tümü
Midyatgazete.com'un En Çok Hangi Hizmetinden Faydalanıyorsunuz?
Namaz Vakti 28 Mart 2024
İmsak
Güneş
Öğle
İkindi
Akşam
Yatsı
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13
Günün Karikatürü Tümü