"Suruç koyunu"nun tescillenmesi için çalışma başlatıldı

ŞANLIURFA (AA) - YASİN DİKME - Küçükbaş hayvancılığın önemli merkezlerinden Şanlıurfa'da, kendine has özellikleri bulunan "Suruç koyunu"nun tescillenmesi için çalışma başlatıldı.

Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü (GAPTAEM) veteriner hekimleri tarafından yerli küçükbaş hayvan ıslahına yönelik çalışmalar yürütülüyor.

Bu kapsamdaki çalışmalarda, bölgede halk arasında "Suruç koyunu" olarak adlandırılan koyunun, kuyruğu, boyu, baş yapısı, kilosu ve süt verimiyle farklılık gösterdiği belirlendi. Çalışmaların ardından Suruç Koyu'nun tescili için Tarım ve Orman Bakanlığı Evcil Hayvan Genetik Kaynakları Tescil Komitesine başvurulacak.

GAPTAEM Müdürü İbrahim Çetiner, AA muhabirine, ülke hayvancılığının gelişimi konusunda, yerli küçükbaş ve büyükbaş hayvan ırklarının ıslahı için büyük çaba sarf ettiklerini söyledi.

Yerli küçükbaş hayvan ırklarıyla ilgili araştırmalar yaptıklarını belirten Çetiner, bölgede hakim olan özellikle İvesi ırkının süt veriminin artırılmasına yönelik çalışmaların devam ettiğini anlattı.

Suruç koyununa ilişkin bir proje hazırladıklarını ifade eden Çetiner, "Bu ırkın kan analizleri yoluyla filogenetik (soyağacı) özelliklerini inceledik. Kan analizleri sonucunda farklı bir varyete olduğu ortaya çıktı. Morfolojik olarak kuyruk yapısı, baş yapısı, yüksekliği ve kilosuyla farklılık gösterdiğini tespit ettik. Daha çok Akkaraman'ın bir alt ırkı gibi görünüyor fakat veteriner hekim arkadaşlarımız bu çalışmanın devamında tam olarak ırkı tespit edecekler. Çalışmalarımızın devamında bu farklı ırkın tüm özelliklerini ortaya koyarak tescili için çalışmalarımızı yapacağız." diye konuştu.

Dünyada küresel iklimden kaynaklı hem tarımda hem hayvancılıkta sorunların yaşandığını vurgulayan Çetiner, şöyle konuştu:

"İklim değişikliği, kuraklık gibi gündemde olan konularla bölgemize özel ülkemizin farklı bir ırkını tespit etmek bizler için önemli. Çiftçilerimiz ve hayvan yetiştiricilerimiz bunun farkında; doğal olarak koruma altına almışlardı. Bizler de yaptığımız çalışmalarla bu ırkın yıllardan beri bölgemizde olduğunu fark ettik. Bu da bölgenin iklim şartlarına, sıcaklığına, soğukluğuna, gece gündüz sıcaklık farkına ve benzeri doğal ortama uyum sağladığını gösteriyor. Genellikle Suruç bölgesinde olduğu için halk arasında Suruç koyunu olarak adlandırılıyor. Bu çalışmalarımızın sonucunda ırkın korunması ve yaygınlaştırılmasını sağlayacağız."

- 200 küçükbaş hayvan bir yıl takip edildi

Proje yürütücüsü Veteriner Hekim Zeliha Savrunlu da bölgenin yerli gen kaynakları üzerine çeşitli çalışmalar yürüttüklerini belirtti.

Suruç koyununun bölgede yok olmaya yüz tutmuş hayvan genetik kaynaklarından biri olduğuna işaret eden Savrunlu, şunları kaydetti:

"Bizler de bu koyunun yok olmaması için, genetik olarak tescilinin yapılması için bir proje hazırladık. Yaklaşık 3 yıl önce başladığımız projede farklı 3 sürüden yaklaşık 200 küçükbaş hayvanı, bir yıl süreyle takip ettik. Bu takiplerimizde hayvanın yıl boyunca süt verimi, döl verimi, kuzularda büyüme, morfolojik ve filogenetik özellikleri incelendi. Bunun neticesinde Suruç koyununun çeşitli özelliklerinden dolayı diğer yağlı kuyruklu koyun ırklarından yüksek özelliklere sahip olduğunu tespit ettik. Örneğin vücut yüksekliği, kuzularda doğum ağırlığı ve vücut uzunluğu, öne çıkan özelliklerin başında geliyor. Fiziksel olarak baktığımızda baş yapısı ve kuyruk yapısı diğer koyunlardan farklılık gösteriyor. Suruç koyununun baş yapısı erkek ve dişilerde güçlü ve dayanıklı görünümlüdür. Kulaklar sarkık ve çoğu koyun ırklarına göre uzun. Vücut yüksekliği ve vücut uzunluğu İvesi, Akkaraman, Karakaş ve Zom koyunlarına kıyasla daha yüksek, bacaklar daha uzundur. Ağız çevresi ve gözlerde siyah lekeler bulunmaktadır. Yapağı ince, sık ve kısadır."

- Tescili için başvuru yapılacak

Suruç koyununun boyunun erkeklerde 89, dişilerde 77 santimetre, ağırlıklarının ise erkeklerde 115, dişilerde 94 kilograma kadar ulaştığını dile getiren Savrunlu, "Suruç koyununun sayılarının çok azaldığını söyleyebiliriz. Kaybolmaya yüz tutmuş bir koyun ırkı diyebiliriz. Bölgeye adapte olmuş yerli gen kaynaklarımızı kaybetmemek adına bu koyunları korumaya çalışıyoruz. Tescili için Tarım ve Orman Bakanlığı Evcil Hayvan Genetik Kaynakları Tescil Komitesine başvuru yapacağız." dedi.

Yetiştirici Mehmet Ali Kaplan ise uzun yıllardan beri Suruç koyunu beslediğini söyledi.

Bu koyunun bölgeye çok uyumlu olduğuna dikkati çeken Kaplan, "Atalarımız da bu koyunu besliyordu fakat son yıllarda sayılar düştü hatta kaybolmaya başladı. Bizim bölgeye diğer hayvan ırkları fazla uyum sağlamadı. Suruç koyunu ise çok uyumlu; hem boyu, hem baş yapısı büyük. Geçen bir koyunumuz 131 kilogram ağırlığına kavuştu. Suruç koyununu kimisi Karaman koyuna benzetiyor kimisi de Kangal'a benzetiyor." ifadelerini kullandı.